Porady podatkowe
27.01.2012

Prezes spółki będący udziałowcem i nie będący jej pracownikiem

Zapraszamy do zapoznania się z kolejną poradą podatkową, prezentowaną przez Michała Kaczmarskiego, pracownika biura Kognitariat z Warszawy. Tym razem dotyczy ona kosztów podatkowych dotyczących prezesa spółki z o.o., który jest udziałowcem, ale jednocześnie nie jest pracownikiem spółki.

Przede wszystkim, jeśli prezes spółki z o.o. jest jej udziałowcem i nie jest pracownikiem spółki, to zgodnie ogólnie przyjętym stanowiskiem organów podatkowych, wszystkie świadczenia na rzecz udziałowców, którzy nie są pracownikami, są wyłączone spod kosztów podatkowych, z uwagi na brzmienie art.16 ust1 pkt.38a u.p.d.o.p. Mówią one bowiem, że tam gdzie nie ma wyraźnej podstawy prawnej do dokonania świadczenia – tam występuje świadczenie jednostronne.

Powyższe twierdzenie organa podatkowe wywodzą z art. 16 ust 1 pkt 38a updop, w którym czytamy: nie uważa się za koszt uzyskania przychodów, wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) lub członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów, w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego.

W orzecznictwie stosunkowo od niedawna zaczyna pojawiać się linia orzecznicza, że nie jest istotne, to czy udziałowców łączy ze spółką stosunek prawny, lecz to, czy dane świadczenie faktycznie jest dla nich jednostronne, tzn. następuje bez żadnego świadczenia wzajemnego, np. wyrok NSA z dnia 28 lipca 2005 r., FSK 1720/04. Tak samo wyrok NSA w Warszawie z dnia 27 marca 2007 r.II FSK 429/06.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, z dnia 18 lutego 2011 r (I SA/Kr 2053/10), czytamy: Do skutecznego wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz udziałowca spółki może dojść wówczas, gdy ustalone zostanie, że wydatki na jego rzecz miały w istocie charakter jednostronny. Tego rodzaju wydatki prowadzą bowiem do ukrytego, w kosztach uzyskania przychodu spółki, transferu zysku przed opodatkowaniem na rzecz udziałowca spółki. Sytuacja taka ma miejsce, gdy świadczenie spółki na rzecz udziałowca nie ma charakteru świadczenia wzajemnego, któremu towarzyszyłaby z jego strony odpłatność i ekwiwalentność.

O ile więc uznamy orzecznictwo za bardziej przekonywujące, przyjmując że prezes ponosi wydatki z uwagi na reprezentowanie i zarządzanie spółką, i nie są to czynności jednostronne, to zwracane mu koszty – używania samochodu, delegacji lub inne, stanowić będą koszty uzyskania przychodów dla spółki.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 30 u.p.d.o.p. zastrzega, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz pracowników, z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika:

w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) – w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu,
w jazdach lokalnych – w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.
Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p. do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków z tytułu kosztów używania dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu.

Tym samym zwrot – prezesowi spółki – kosztów używania samochodu na potrzeby działalności spółki jest dla danej spółki kosztem podatkowym. Należy jedynie wówczas pamiętać o obowiązku prowadzona ewidencji przebiegu pojazdu, gdyż nie mogą owe wydatki przekroczyć limitu wynikającego z tej ewidencji.

Biuro Kognitariat z Warszawy, z siedzibą w Śródmieściu (Stare Miasto) posiada wszechstronnie wykwalifikowanych pracowników z zakresu doradztwa podatkowego, prawa podatkowego i gospodarczego. Zapraszamy do korzystania z naszych osób Klientów, którzy poszukują rzetelnej i wiarygodnej opinii na temat funkcjonowania każdego typu firm i prowadzenia ich księgowości. Zapraszamy do naszego biura, do którego można łatwo dotrzeć z dzielnic:

  • Żoliborz,
  • Mokotów,
  • Praga,
  • Wola.